Sangkan Paraning Dumadi

Sangkan Paraning Dumadi, minangka filosofi utawa piwulang ing ngelmu Kejawen (kapercayan tradhisional Jawa) babagan cara manungsa nyedhaki urip.

Ing basa Jawa Kuna, sangkan tegese asal, paran tegese tujuan, lan dumadi tegese dadi, sing nggawe utawa dadi pencipta. Kanthi mekaten ingkang dipunmaksud dening Sangkan Paraning Dumadi yaiku kawruh babagan "Saka ngendi asale manungsa lan bakal bali menyang ngendi."

Anane manungsa lan jagad raya iku titahe Sang Hyang Widhi, yaiku Kang Akarya Jagad, Gusti Kang Maha Kuwasa. Wekasane jagad kabeh bakal bali marang Panjenengane.

Sangkan Paraning Dumadi ing filosofi Kejawen mulangake yen tujuan utama urip manungsa yaiku Gusti Kang Maha Kuwasa, saengga sajrone urip iki kudu nyedhaki nilai-nilai luhur ketuhanan. Nilai ketuhanan sing mulya kalebu jujur, adil, tanggung jawab, peduli, prasaja, ramah, disiplin lan komitmen.

Badan manungsa dumadi saka rong unsur, yaiku jasmani wujud raga lan rohani minangka isine.

1. Materi fisik minangka obyek material digawe saka unsur alam, yaiku bumi, banyu, hawa lan geni (panas). Amarga asale saka hakekat alam, ing tembe awak bakal bali menyang alam maneh. Bumi bali menyang bumi, hawa bali menyang awang-awang, geni bali menyang geni, lan banyu bakal gabung maneh menyang banyu.
2. Ruh kang isine jiwa yaiku samubarang kang ora wujud materi, dumadi saka telung unsur spiritual, yaiku nalar, nafsu lan ati/perasaan. Saka unsur kasebut, manungsa bisa ndeleng, krungu, susah, seneng, nesu, sengit, tresna, welas asih, tresno, mikir lan sapanunggalane.